Rêvebirê Giştî yê WTO hişyarî dide: Xeberê nû yê 'şerê sar yê bazirganî' li cîhanê ji nû ve dihejîne(2)

Li gorî rapora malpera "Nihon Keizai Shimbun" ya roja 13ê Hezîranê, civîna wezîran a WTO roja 12ê vê mehê li navenda wê li bajarê Cenevre yê Swîsreyê dest pê kir. Di vê rûniştinê de dê mijarên wekî ewlehiya xwarinê û yarmetiyên masîgiriyê yên ku ji ber şerê Rûsya û Ukrayna di bin xetereyê de ne, werin nîqaş kirin.

Di derbarê yarmetiyên masîgiriyê de, WTO di van 20 salên borî de danûstandinan berdewam kir. Nêrîn hene ku divê alîkariyên ku dibin sedema nêçîra zêde bêne qedexe kirin, di heman demê de welatên pêşkeftî yên ku pişta xwe didin masîgiriyê ji bo piştgirîkirina aboriyên xwe hişyar in û îstisnayan hewce dikin.

Reforma WTO jî dê bibe pirsgirêk. Mebesta sereke ew e ku fonksiyona çareserkirina nakokiyê vegerîne da ku nakokiyên bazirganiyê di navbera endaman de çareser bike.

Civîna dawîn a wezîran a sala 2017'an a li Buenos Aires a Arjantînê, bêyî daxuyaniya wezîran bi dawî bû û rêveberiya Trump a li Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê rexneyên xwe li WTO nîşan da. Her wiha vê carê jî di helwêstên welatên curbecur de li ser mijarên curbecur cudahî hene û heta niha nayê zanîn ka beyannameya wezîran dikare were dayîn yan na.

Li gorî rapora ajansa nûçan a Frans Press`ê, roja 12`ê Hezîranê, yekemîn civîna wezîran a WTO piştî nêzîkî 5 salan, roja 12`ê Hezîranê li Cenevreyê dest pê kir. 164 endaman hêvî kirin ku li ser masîgiriyê, patentên vakslêdana taca nû û stratejiyan bigihîjin rêkeftinekê da ku ji qeyranek xwarinê ya cîhanî dûr nekevin, lê nakokî hîn mezin in.

Rêvebirê Giştî yê WTO Ngozi Okonjo-Iweala ji destpêkê ve xwe "bi hişyarî xweşbîn" ragihand. Ew bawer dike ku ger saziya bilind a sîyasetê ya WTO bikaribe bi kêmî ve "yek an du" mijaran li hev bike, "ew ê serkeftinek be".

Alozî di civîneke girtî ya roja 12. de derketibû holê, ku tê de hin delegeyan nerazîbûn nîşanî kiryara leşkerî ya Rûsyayê li dijî Ukraynayê dan. Berdevkê WTO got ku nûnerê Ukraynayê jî axivî, ku ji hêla beşdaran ve bi çepikan hat silav kirin. Û hema berî ku Wezîrê Pêşkeftina Aborî ya Rûsyayê Maxim Reshetnikov biaxive, nêzîkî 30 delege "odê derketin".